Wersal Marii Leszczyńskiej

"Wersal Marii Leszczyńskiej. Sztuka dworska we Francji XVIII wieku" to piękny katalog wydany przez Zamek Królewski w Warszawie. Nieprzypadkowo akurat przez zamek, bowiem od września 2013  do stycznia 2014 roku można było oglądać tam wystawę pod tym tytułem zorganizowaną we współpracy z pałacem w Wersalu.

Katalog jest dwujęzyczny wydany bardzo starannie, na najwyższym poziomie edytorskim. Rozpoczynają go znakomite eseje dotyczące rodu Leszczyńskich, ceremoniału na dworze polskim i francuskim pióra rodzimych badaczy. Po nich następują dwa kolejne pisane przez kuratorów wersalskich. Dotyczą już bezpośrednio osoby głównej bohaterki Marii Leszczyńskiej na francuskim dworze i jej apartamentów.

Wydaje się, że Maria Leszczyńska przez długie lata była władczynią niedocenianą. Pisano o jej religijności, wrażliwości na biedę, co łączyła z licznymi datkami na potrzebujących. Zdawało się jednak, że królowa z Polski - cicha, spokojna, jakby nieobecna stała gdzieś z boku na tym kolorowym, rozbawionym, pławiącym się w luksusach dworze.

Po części jest to prawda, ale z eseju Yvesa Carlier wyłania się postać nietuzinkowej kobiety, mającej swe pasje i dużą niezależność. Wytworna, inteligentna, mająca zasady, delikatna, dyskretna, mogła być wzorem. 

Była utalentowana - grała na lirze, malowała obrazy, uwielbiała intelektualne dyskusje. Jednak po urodzeniu dziesięciorga dzieci królowa była zmęczona, a medycy radzili odpoczynek. Król Ludwik XV zaczął szukać rozrywek z dala od żony. 

Maria Leszczyńska zorganizowała sobie swój własny świat, ciesząc się królewskim zaufaniem. Francuski historyk kończąc swój esej pisze: "W odróżnieniu od Marii Antoniny Maria Leszczyńska umiała znaleźć równowagę pomiędzy reprezentacyjnymi obowiązkami monarchini a pragnieniem zwyczajnego życia, nie pozwalając Historii, by kalała jej pamięć". (s. 70)

Najciekawszą częścią jest oczywiście sam katalog prezentujący przede wszystkim zdjęcia portretów królowej i jej rodziny, są tu także wachlarze, filiżanki, kasety podróżne, książki z superekslibrisem królowej, meble. Wszystkie eksponaty są dokładnie opisane.

Katalog zawiera 306 stron, okładka miękka ze skrzydełkami, lakierowana. Jakość ilustracji - znakomita. Widać połysk materiałów, można prawie poczuć miękkość koronek, przyjrzeć się detalom, perłom, złoceniom, luksusowym dekoracjom.